YAZMA ESERLERLE İLGİLİ MEVZUAT
KAMU KURUM VE KURULUŞLARINA AİT ESERLERDEN FAYDALANMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TÜZÜK (16.10.1986-19253-Resmi Gazete) KAMU KURUM VE KURULUŞLARINA AİT ESERLERDEN FAYDALANMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TÜZÜKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN TÜZÜK (03.03.2006-26097 Resmi Gazete) KÜLTÜR BAKANLIĞI YAZMA ESER KÜTÜPHANELERİ ÇALIŞMA, YAZMA VE ESKİ HARFLİ BASMA ESERLERDEN YARARLANMA YÖNETMELİĞİ (09.04.2003-25074 Resmi Gazete) KÜLTÜR BAKANLIĞI YAZMA ESER KÜTÜPHANELERİ ÇALIŞMA, YAZMA VE ESKİ HARFLİ BASMA ESERLERDEN YARARLANMA YÖNETMELİĞİ'NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK(26.12.2003-25328 Resmi Gazete) Türkiye'de İlmi Araştırma,İnceleme Yapmak ve Film Çekmek İsteyen Yabancılar veya Yabancılar Adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basın-Yayın Mensuplarının Tabi Olacakları Esaslar (29.04.1988-19799-Resmi Gazete) Türkiye'de İlmi Araştırma,İnceleme Yapmak ve Film Çekmek İsteyen Yabancılar veya Yabancılar Adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basın-Yayın Mensuplarının Tabi Olacakları Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Esaslar(2003/6270 Kar.Sayılı- 10 Kasım 2003-25285-Resmi Gazete) Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'ne Bağlı Kütüphanelerde İlmi Araştırma, İnceleme Yapmak ve Film Çekmek İsteyen Yabancılar veya Yabancılar adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basın Yayın Mensuplarının Tabi Olacakları Esaslara İlişkin Yönerge"(12 Şubat 2004 tarih 601/45 sayılı Bakan Oluru ) KÜTÜPHANELERDE YAZMA VE ESKİ BASMA ESERLERE İLİŞKİN ÇALIŞMA YÖNERGESİ
KAMU KURUM VE KURULUŞLARINA AİT ESERLERDEN FAYDALANMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TÜZÜK (16.10.1986-19253-Resmi Gazete)
Kapsam Madde 1 - Çoğaltma ve yayımı eser sahibi tarafından açıkça yasaklanmamış, kütüphane, müze ve benzeri kurumlarda saklı,henüz yayımlanmamış veya alenileşmemiş,mali haklarla ilgili koruma süresi dolmuş eserlerden,bilimsel ve benzeri amaçlarla faydalanmak isteyenlerin izin alacakları yer, izin alma şekli,alınacak ücretler, bunların kullanılacağı kültürel amaçlar, bu Tüzükte gösterilmiştir. Tarif Madde 2 - Bu Tüzükte sözü edilen eser kelimesiyle; eser sahibinin özelliklerini taşıyan, bilim ve edebiyat, musiki, güzel sanat veya sinema eseri sayılan her nevi fikir ve sanat ürünlerinden nitelikleri birinci maddede belirtilenler amaçlanmıştır. Müracaat ve İzin Madde 3 - Bu Tüzük kapsamına giren eserlerden faydalanmak isteyenler,amaçlarını, faydalanma şeklini,eserin adını,bulunduğu yeri ve yapacakları çalışmanın süresini belirten bir dilekçeyle eserin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşuna müracaat ederler.Müracaat,ilgili ve bağlı kuruluşlarında bulunan eserler için bakanlıklara,diğer kurum ve kuruluşlarda bulunan eserler için bunların amirlerine yapılır. Yazma eserlerden makale veya kitap yayımlamak üzere faydalanacak olanlar,müracaatlarında, bunların üç nüshasını,eserin bulunduğu kamu kurum ve kuruluşuna vereceklerini belirtmek mecburiyetindedirler. İzin belgeleri,müracaatı kabule yetkili makamca verilir. Alınacak Ücretler Madde 4 - Eserlerden ticari amaçlarla faydalanmak isteyen yabancılar ve bunlar adına çalışan Türk uyruklulardan alınacak ücret,Türk Lirası olarak,aşağıda gösterilen gösterge sayılarının bütçe kanunlarında memur aylıkları için öngörülen katsayıyla çarpımıdır:
Gösterge Sayısı |
|
Film çekimi (saat başına)
|
800
|
Video çekimi (saat başına)
|
800
|
Siyah-beyaz fotoğraf çekimi (çekim başına)
|
60
|
Renkli fotoğraf çekimi (çekim başına)
|
100
|
Slayt çekimi (çekim başına)
|
200
|
Resim yapma (eser başına)
|
40
|
Stampaj yapma (eser başına)
|
160
|
Kağıt,hateks veya alçıyla mulaj ve taklit
|
1000
|
Reprodüksiyon ve benzerleri
|
60
|
Kitaplarda slayt çekimi (sayfa başına)
|
60
|
Fotokopi çekimi (sayfa başına)
|
1
|
Mikrofilm çekimi (çekim başına)
|
3
|
Kitaplarda mikrofilm çekimi (sayfa başına)
|
2
|
Nadir yazma eserlerde mikrofilm çekimi (sayfa başına)
|
10
|
Türk uyruklularla yerli kurum ve kuruluşlar ticari amaçlı faydalanmalarda bu ücretlerin yarısını öderler. Eğitim, kültür ve turizm amaçlı faydalanmalarda ise, bu ücretlerin dörtte biri alınır. Eserin bulunduğu kamu kurum ve kuruluşunun kendi görev alanına giren konularda yaptıracağı çeviriler,Osmanlıca metinlerin bugünkü dile çevirisi ve sadeleştirilmesi, eleştirilmeli basım gibi çalışmalarda,faydalananlardan ücret alınmayabilir. Mikrofilm çekiminde, yabancı ülkede bulunan ve faydalanılan esere eşdeğer olduğu belirlenen Türk ve İslam yazma eserlerinin mikrofilmi,ücret yerine kabul edilir.Bu takdirde,mikrofilmin negatifi faydalanana verilmez. Faydalanma sırasında araç, malzeme için yapılan hertürlü masraflar ile benzeri giderler faydalanan tarafından karşılanır. Ücretlerin Toplanması Madde 5 - Alınacak ücretler,milli bankalardan birinde,varsa döner sermaye, yoksa ilgili kamu kurum ve kuruluşu adına açılacak özel bir hesapta toplanır. Tazminat Madde 6 - Faydalanma sırasında, eser üzerinde meydana getirdiği zarar ve ziyan için eserin kamu kurum ve kuruluşunca tesbit edilen değeri,faydalanandan tazminat olarak alınır.Bunlar 5 inci maddede belirtilen hesapta toplanır. Gelirlerin Kullanılması Madde 7 - Ücret ve tazminat olarak toplanan paralar,yazma eser katologlarımn ve yayım hakkı saklı tutulan eserlerin yayımlanması,eserlerin cilt,bakım,onarım ve koruma giderlerinin karşılanması ve bunlar için araç ve malzeme alınması, yeni eserlerin sağlanması,yayımlanması,tanıtılması maksadıyla kullanılır. Gelirlerin kullanılmasına dair usul ve esaslar,Tüzük'ün yayımlanmasından itibaren 3 ay içinde yürürlüğe konacak yönetmelikte gösterilir. Tespit Madde 8 - Hangi eserlerden ne şekilde faydalanılacağı, eserin bulunduğu kamu kurum ve kurulusunca önceden tesbit edilir. Yürürlük Madde 9 - Danıştayca incelenmiş olan bu Tüzük hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 10 - Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE 1 - 25/9/1986 tarihli ve 86/11038 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Eserlerden Faydalanma Usul ve Esasları Hakkında Tüzüğün 3 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Başvuru ve İzin MADDE 3 - Bu Tüzük kapsamına giren eserlerden yararlanmak isteyenler; eserin bulunduğu kamu kurum ve kuruluşuna veya mahallindeki birimine dilekçe ile başvururlar. Başvuruda, eser ya da eserlerin adları, eserden ne amaçla yararlanılacağı, yararlanma şekli ve yapılacak çalışmanın süresine ilişkin bilgiler yer alır. Dilekçeye eserlerden yararlanacak olan kişi ya da kişilerin fotoğraflı kimlik örnekleri eklenir. Başvurular aynı koşullarla posta, faks, e-posta ve benzeri yollarla da yapılabilir. Başvurular, en geç beş iş günü içinde kamu kurum ve kuruluşunun en üst amiri veya eserin bulunduğu il veya ilçenin mülki idare amiri tarafından ya da bunların yetkilendirecekleri mercilerce değerlendirilir, uygun görülen talepler için izin belgesi düzenlenir. Eserlerden yararlananlar, çalışmaları sonucunda hazırladıkları ilmi rapor veya yayımladıkları eserin bir örneğini, izin aldıkları mercie verirler. Vermedikleri takdirde, yeni başvurularında kendilerine izin verilmez. Yayımlanan eserde, yararlanılan eserin bulunduğu kamu kurum ya da kuruluşunun adı belirtilir." MADDE 2 - Aynı Tüzüğün 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 4 - Eserlerden aşağıdaki gösterilen şekilde yararlanmak isteyen yabancılar ve bunların adına çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından, karşılarında belirtilen ücretler alınır. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yıllık olarak yayınlanan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) oranı baz alınarak her yıl Ocak ayında Kültür ve Turizm Bakanlığınca bu ücretlerde yeniden düzenleme yapılır.
Yararlanma Şekli |
Ölçüm Birimi
|
Ücret(YTL)
|
Film ve video çekimi
|
Dakika başına
|
1,20
|
Fotoğraf ve slayt çekimi
|
Poz başına
|
12,00
|
Resim yapma
|
Eser başına
|
4,00
|
Stampaj yapma
|
Eser başına
|
13,00
|
Kağıt, hateks veya alçıyla mülaj ve taklit
|
Eser başına
|
160,00
|
Röprodüksiyon ve benzerleri
|
Eser başına
|
5,00
|
Yazma ve Harf Devrimi öncesinde basılmış eserlerde fotoğraf, mikrofilm CD, DVD, disket vb. formlarda dijital görüntü ve slayt çekimi
|
Poz başına
|
0,60
|
Nadir yazma ve nadir basma eserlerde fotoğraf, mikrofilm, CD, DVD, disket vb. formlarda dijital görüntü ve slayt çekimi
|
Poz başına
|
1,20
|
|
|
|
Ticari amaçlı yararlanmalarda bu ücretlerin iki katı alınır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile yerli kurum ve kuruluşlar bu ücretlerin yansını öderler. Kamu kurum ve kuruluşlarının kendi görev alanına giren konularda yaptıracağı çeviri, sadeleştirme, eleştirmeli basım gibi çalışmalardan ücret alınmaz. Yurt dışından yapılan taleplerde, başka ülkelerde bulunan ve yararlanılan esere eşdeğer olduğu belirlenen Türk ve islam kültürüne ilişkin yazma eserlerin örneği, ücret yerine kabul edilebilir. Yararlanma sırasında kullanılan araç ve malzemeler için yapılan her türlü masraf yararlanan tarafından karşılanır. Yazma, nadir ve yıpranmış eserlerle Harf Devriminden önce basılmış eserlerin fotokopileri çekilemez. Bu tür eserler, esere zarar vermeyecek mikrofilm, fotoğraf, dijital ortama aktarım ve benzeri yöntemlerle kopyalanabilir. Bu Tüzük hükümlerine göre alınacak ücret, masraf ve tazminat bütçeye gelir kayıt edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek esaslar çerçevesinde tahsil edilir." MADDE 3 - Tüzüğün 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 6 - Eserin zarar görmemesi için yararlananlar tarafından gerekli özen gösterilir. Her ne sebeple olursa olsun yararlanma sırasında eserin zarar görmesi halinde, zarar miktarı tespit edilerek yararlanandan tazminat olarak alınır." MADDE 4 - Tüzüğün 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 8 - Hangi eserden ne şekilde yararlanılacağı, hangi eserin nadir olduğu eserin bulunduğu kamu kurum ve kuruluşunca önceden belirlenir." MADDE 5 - Tüzüğün 5 inci ve 7 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE 6 - Danıştayca incelenen bu Tüzük hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 7 - Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
KÜLTÜR BAKANLIĞI YAZMA ESER KÜTÜPHANELERİ ÇALIŞMA, YAZMA VE ESKİ HARFLİ BASMA ESERLERDEN YARARLANMA YÖNETMELİĞİ (09.04.2003-25074 -Resmi Gazete)
BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 -Bu Yönetmeliğin amacı, Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğüne bağlı yazma eser kütüphanelerinin çalışma ve kütüphanelerde bulunan yazma ve eski harfli basma eserlerden yararlanma esaslarını belirlemektir. Kapsam Madde 2 -Bu Yönetmelik, Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğüne bağlı, yazma eser kütüphaneleri ile dermesinde yazma ve eski harfli basma eser bulunan halk kütüphanelerinin, bu eserlere ilişkin işlemleri konusunda temel hükümleri kapsar. Hukuki Dayanak Madde 3 -Bu Yönetmelik, 354 sayılı Kültür Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci maddesi uyarınca hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4 -Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık : Kültür Bakanlığını, b) Genel Müdürlük : Kütüphaneler Genel Müdürlüğünü, c) Kütüphane : Yazma eser kütüphanelerini ve dermesinde yazma ve eski harfli basma eser bulunan kütüphaneleri, d) Yazma Eser : Elle yazılmış, sanatsal, tarihsel ve içerik değeri olan, kitap, gazete, dergi, mektup, ferman, berat, levha, hilye, hat ve benzeri eserleri, e) Eski Harfli Basma Eser : 1928 Harf Devrimi öncesinde eski harfle basılmış eserleri, f) Diğer Kütüphane Materyalleri : Bibliyografya, sözlük, ansiklopedi, biyografi, başvuru kaynakları, fotoğraf, harita, plak, mikrofilm, mikrofiş, CD/DVD ve benzeri materyalleri, tanımlar. İKİNCİ BÖLÜM Görevler Yazma Eser Kütüphanelerinin Görevleri Madde 5 -Kütüphane, kütüphane materyallerinden yararlanmak ve bibliyografik bilgi edinmek isteyen araştırmacılar için enformasyon merkezi durumunda olup, teknik, kullanıcı ve yönetim hizmetleri ile ilgili iş ve işlemleri yerine getirir. İstanbul Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi ve Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürlükleri, yazma eserler merkezi olarak idarî bakımdan kendilerine bağlı kütüphanelerin her türlü işlemlerinin yürütülmesi yanında, diğer kütüphanelerin, bu eserlerle ilgili işlemlerinde koordinasyon, denetim ve danışmanlık görevini üstlenir. Kütüphane, yurt içi ve yurt dışında bulunan kütüphanelerle iletişim kurar ve özellikle mikrofilm, CD/DVD değişimi, kütüphanede bulunmayan eserlerin kopyaları ile, bibliyografya ve toplu katalogların sağlanması konusunda karşılıklı olarak işbirliğine gider, olanakları ölçüsünde önemli eserlerin tıpkı basımını yapar ya da Genel Müdürlüğe bu konuda öneride bulunur. Yürürlükteki mevzuata göre yönetimle ilgili diğer görevleri yapar. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hizmet Türleri Madde 6 -Kütüphanelerdeki hizmetler; a) Teknik Hizmetler : Teknik hizmetler, yazma ve eski harfli basma eserlerin kütüphaneye girişinden, kullanıcıların yararlanmasına sunulacak duruma getirilişine kadar geçirdiği işlemlerin tamamıdır. 1)Yazma ve Eski Harfli Basma Eserlerin Seçimi ve Sağlanması : Yazma ve eski harfli basma eserler ile diğer kütüphane materyalleri kütüphaneye satın alma, bağış, değişim ve devir yoluyla sağlanır. I) Satın Alma :Yazma ve eski harfli basma eserler Genel Bütçe, İl Özel İdare ve Belediye bütçelerinden sağlanacak ödenekle satın alınır ve kütüphane koleksiyonuna dahil edilir. Bu eserlerin satın alma işlemleri, Ankara'da Milli Kütüphane Başkanlığı, İstanbul'da Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü ve Konya'da Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürlüğü tarafından yürütülür. Diğer kütüphanelere yapılan satış başvuruları bu kütüphanelere yönlendirilir. Satın alınacak eserler için, Kültür Bakanlığı Yayın Seçme Yönetmeliğinin 5 inci maddesi uyarınca, Valinin onayı ile İstanbul'da Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Konya'da Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürü Başkanlığı'nda konuyla ilgili en az üç uzman elemandan oluşan bir kurul kurulur. Eserler bu kurulca seçilir ve fiyatlandırılır. II) Bağış :Kişiler ve kurumlarca bağışlanan yazma ve eski harfli basma eserler, İstanbul'da ve Konya'da, bu maddenin (a) bendinin (1/I) nolu alt bendinde belirtilen kurulca, illerde ise Valilik onayı ile oluşturulacak, İl Halk Kütüphanesi Müdürünün başkanlığında en az üç uzmanın bulunduğu kurul tarafından seçilerek kabul edilir. Toplu bağışlar koleksiyon olarak muhafaza edilir. III) Değişim :Yazma ve eski harfli basma eserlerin tıpkı basım, CD/DVD, mikrofilm ve fotoğraf gibi kopyaları, diğer kütüphanelerden ve yabancı ülke kütüphanelerinden karşılıklılık esasına göre, öncelik Türkçe eserlere verilmek üzere, koleksiyonun zenginleştirilmesi için değiştirilir. IV) Devir :Kütüphaneler ve diğer kurumlar arası devir işlemleri, Bakanlık Onayı ile “Ayniyat Talimatnamesi" hükümlerine göre yürütülür. Yazma ve eski harfli basma eserler ile diğer kütüphane materyallerinin ayniyatla ilgili işlemleri “Ayniyat Talimatnamesi" hükümlerine göre yürütülür. 2) Kataloglama ve Sınıflama : Yazma ve eski harfli basma eserler ile diğer kütüphane materyallerinin kataloglanması “Anglo-Amerikan Kataloglama Kuralları 2"; sınıflaması ise, “Dewey Onlu Sınıflama" sistemi ve “297 İslam Dini ve İslam İlimleri Sınıflama Cetveli"ne göre yapılır. 3) Mikrofilm - CD/DVD Arşivi : Kütüphanede, dermedeki yazma ve eski harfli basma eserlerin kopyalarından meydana gelen bir arşiv oluşturulur. Arşivleme işlemlerinde öncelik, kullanıcılar tarafından en çok istenen, orijinalinden yararlanılması fiziki bakımdan sakıncalı bulunan, yıpranmış ve onarım zorunluluğu olan eserlere verilir. Koleksiyonda bulunmayan önemli eserlerin de mikrofilm veya CD/DVD'leri sağlanarak arşive kazandırılır. 4) Konservasyon-Restorasyon : Onarılması gereken yazma ve eski harfli basma eserlerin, öncelikle tek nüsha, müellif hattı olanları ile cilt, tezhip, minyatür ve yazı bakımından sanat değeri bulunanlarla çok yıpranmış olanların, İstanbul'da ve Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi'nde kurulmuş bulunan restorasyon merkezlerinde onarımlarının yapılması sağlanır. 5) İstatistik : Çalışmalara ilişkin olarak ; -Halk Kütüphaneleri Yıllık İstatistik Formu, -Yazma ve Eski Harfli Basma Eserler Yıllık İstatistik Formu, -Yıl içerisinde kütüphaneye giren yazma ve eski harfli basma eserlerin ayrı ayrı sayıları, kütüphaneye ne şekilde sağlandığı, varsa onarılan kitaplara ilişkin bilgiler, yıllık olarak, -Eserlerden kopya alarak yararlanan kişi-kurum, kopyası alınan eser sayısı ve alınan ücrete ilişkin bilgiler, aylık olarak, hazırlanır ve Genel Müdürlüğe gönderilir. 6) Kitapların Yerleştirilmesi ve Depo Koşulları : Yazma ve eski harfli basma eserler, depoya demirbaş numaralarına göre yerleştirilir ve depo sistemi ile hizmet verilir. Bu eserler, doğal afetler ile çalınmalara karşı güvenlik, yıpranma ve bozulmalarına karşı da, pasif koruma önlemleri alınmış depolarda muhafaza edilir. Eserlerin; -Binanın bodrum ve son katı dışında bir katta, -Sıcaklığın 18ºC, bağıl nem oranının %50, ışık şiddetinin 50 lux'ü aşmadığı, pencerelerin ültraviyole ışınlarını geçirmediği, çatı, pencere ve kapıların dış etkenlere karşı korunaklı hale getirildiği, -Yangın, su baskını, doğal afet ve hırsızlığa karşı gerekli güvenlik önlemlerinin alındığı, çift kilitli, çelik kapılı, -İtfaiye ve polise bağlı alarm sistemleri kurulu, rafları böcek üretmeyecek malzemeden yapılmış özellikle çelik raf kullanılan, depolarda muhafaza edilmesi gerekir. b) Kullanıcı Hizmetleri : Kullanıcıların kütüphaneden yararlanmasına ilişkin işlemlerin tamamıdır. Yararlanma, eserlerden doğrudan olabileceği gibi, kopya yoluyla da yapılabilir. 1) Eserlerden Doğrudan Yararlanma : Kütüphane kaynaklarından, yerli ve yabancı kullanıcıların kolay ve hızlı biçimde yararlanması esastır. Eserlerden yararlanma, öncelikle kütüphane arşivindeki mikrofilm, CD/DVD, fotoğraf yoluyla sağlanır. Kütüphanede kopyası olmayan eserler, özel okuma salonunda ve görevliler gözetiminde hizmete sunulur. Fiziksel zarar görebilecek yazma ve eski harfli basma eserlerin, kullanıcıya CD/DVD/mikrofilm/fotoğrafları verilir. Onarıma alınmış ve onarıma alınmak üzere listelenmiş yazma ve eski harfli basma eserlerin de CD/DVD, mikrofilm ve fotoğraflarından yararlandırılır. Yazma ve eski harfli basma eserler ödünç verilmez ve kullanıcı tarafından hiçbir koşulda kütüphane dışına çıkarılamaz. Kullanıcıya, üzerinde kamera bulunmayan diz üstü bilgisayar kullandırılabilir. Kullanıcının, eserden yararlanılan özel okuma odalarına, çanta, palto, fotoğraf makinesi ve kamera ile girmesine izin verilmez. Yabancı uyruklu kişilerin kütüphaneden yararlanmasına ilişkin işlemler, “Türkiye'de İlmi Araştırma, İnceleme Yapmak ve Film Çekmek İsteyen Yabancılar veya Yabancılar Adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basın-Yayın Mensuplarının Tabi Olacakları Esaslar"ı belirliyen 29/4/1988 tarihli ve 19799 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4/4/1988 tarih ve 88/12839 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca yürütülür. Dışişleri Bakanlığı kanalıyla alınan araştırma başvuruları Genel Müdürlükçe en seri biçimde kütüphanelere ulaştırılır, ilgili bakanlık ve kuruluşlara bilgi verilir. -Bir veya birkaç kütüphane için araştırma izni alan ancak başka kütüphaneden de yararlanmak isteyen araştırmacıların, -Hiç araştırma izni olmadan çok kısa süreli olarak bir eserden yararlanacak yabancı uyrukluların, Kütüphane Müdürlüğüne müracaat etmeleri halinde, yönetimce uygun görüldüğü takdirde, kimlik ve adres bilgileri alınarak, gözetim altında çalışmalarına izin verilir. Türkiye üniversitelerinde öğrenci olan yabancı uyrukluların, ikamet izni bulunması durumunda araştırma yapmalarına, kütüphane yönetimi tarafından uygun görüldüğü takdirde, öğrenci kimliği ve adres bilgileri alınarak izin verilir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan araştırmacıların, eserlerden yararlanmak için doğrudan kütüphaneye başvurmaları yeterlidir. 2) Eserlerden Kopya Yoluyla Yararlanma : Yazma eserlerden kopya alımı; mikrofilm, mikrofilm baskısı, fotoğraf ve CD/DVD yoluyla yapılır. Bu konudaki isteklerin karşılanmasında; 25/9/1986 tarih ve 86/11038 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan “Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Eserlerden Faydalanma Usul ve Esasları Hakkında Tüzük" hükümleri uygulanır. Başvurular, yazılı olarak Bakanlığa yapılır ve Bakanlıkça değerlendirildikten sonra istek, kütüphane tarafından karşılanır. Kullanıcıların başvurularında; -Kimliklerinin bir örneğini, -İsim ve açık adreslerini, telefon numaralarını, Kopyasını istediği eserin, biliyorsa; -Hangi kütüphanede bulunduğunu, -Demirbaş numarasını, -Adını, yazarını, -Sayfa numaralarını, -Hangi amaçla kullanacağını belirtmeleri, gerekir. Yazma eserlerden makale veya kitap yayımlamak üzere yararlananlar, yayımladıkları eserin bir nüshasını kütüphaneye vermek zorundadır. Buna uymayanlara bir daha araştırma ve inceleme imkanı verilmez. İlgili kütüphane yönetimi tarafından uygun görülmesi halinde, Bakanlığa sorulmadan, eserlerin en çok 5 sayfasının mikrofilm/fotoğraf/CD-DVD istekleri karşılanabilir. Yazma ve nadir eski harfli basma eserler ile çekimden zarar görebilecek eski harfli basma eserlerin fotokopileri çekilemez. İstekler, öncelikli olarak arşivde bulunan kopyalarından çoğaltılarak karşılanır. Arşivde kopyası bulunmayan eserlerin, fiziki durum ve değerleri açısından zarar görmeyeceği kütüphane uzmanları tarafından belirlendiği takdirde kopyası alınır. Eserlerden mikrofilm/CD/DVD çekimi, bir kopyası istekte bulunan kullanıcıya verilmek, eğer kütüphane kolleksiyonunda kopyası yoksa, diğer kopyası da kütüphane arşivine kazandırılmak üzere iki kopya olarak yapılır. Yazma eserlerin yıpranmaması için, zorunlu olmadıkça bir defadan fazla CD/DVD/mikrofilmi çekilmez. Hizmetteki gecikmenin önlenmesi için, İstanbul Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi ile Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürlükleri; yerli ve yabancı kullanıcıların mikrofilm, fotoğraf, CD/DVD başvurularını doğrudan kabul eder, bu konuda Genel Müdürlükle ve ilgili kütüphanelerle doğrudan iletişim kurar. Gerektiğinde diğer kütüphanelerdeki eserlerin de kopyalarını, ilgili kütüphane ile iletişim kurarak, istek sahipleri için temin eder, işlemlerin sonucundan Genel Müdürlüğe bilgi verir. 3) Kullanıcı Rehberliği : Kütüphane görevlileri ; kullanıcıların isteklerini karşılar ve karşılaşacağı sorunların giderilmesini sağlar, eserlere ulaşmada yardımcı olur ve yol gösterir. Kütüphane hizmetlerini, etkinlikleri ve eserlerden yararlanma koşullarını içeren broşür, afiş, katalog, kitap, CD/DVD ve benzeri materyalleri hazırlayarak kullanıma sunar. 4) Kültürel Etkinlikler : Kütüphane; kültür varlığımız olan yazma ve eski harfli basma eserlerle ilgili olarak toplumun bilinçlendirilmesi, koleksiyonun dünya çapında tanıtımının yapılması, hizmetlerinin duyurulması ve eğitim amacıyla sergi, konferans, sempozyum gibi etkinlikler düzenler. Konuyla ilgili yurt içi ve yurt dışı yayınları, seminer, sempozyum, müzayede ve benzeri toplantıları izler, toplantıların ve önemli gelişmelerin duyurusunu yapar, üniversite, yerel yönetim, vakıf, dernek, diğer kütüphaneler ve ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliğini geliştirir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik, Yürürlük ve Yürütme Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik Madde 7 -Bu Yönetmelikle, 20/3/1985 tarihli ve 18700 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Süleymaniye Kütüphanesi Yönetmeliği" yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük Madde 8 -Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 9 -Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür Bakanı yürütür.
MADDE 1 - 9/4/2003 tarihli ve 25074 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Kültür Bakanlığı Yazma Eser Kütüphaneleri Çalışma, Yazma ve Eski Harfli Basma Eserlerden Yararlanma Yönetmeliği"nin adı, “Kültür ve Turizm Bakanlığı Yazma Eser Kütüphaneleri Çalışma, Yazma ve Eski Harfli Basma Eserlerden Yararlanma Yönetmeliği" şeklinde değiştirilmiştir. MADDE 2 - Aynı Yönetmeliğin l inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı, yazma eser kütüphanelerinin çalışma ve kütüphanelerde bulunan yazma ve eski basma eserlerden yararlanma esaslarını belirlemektir." MADDE 3 - Aynı Yönetmeliğin 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Madde 2 - Bu Yönetmelik, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı yazma eser kütüphaneleri ile dermesinde yazma ve eski harfli basma eser bulunan halk kütüphanelerinin, bu eserlere ilişkin işlemleri konusunda temel hükümleri kapsar." MADDE 4 - Aynı Yönetmeliğin 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Madde 3 - Bu Yönetmelik, 16/4/2003 tarihli ve 4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 10 uncu maddesi uyarınca hazırlanmıştır." MADDE 5 - Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “a) Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını, b) Genel Müdürlük: Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğünü," MADDE 6 - Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesi (b) bendinin (1) numaralı alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “1) Eserlerden Doğrudan Yararlanma: Kütüphane kaynaklarından, yerli ve yabancı kullanıcıların kolay ve hızlı biçimde yararlanması esastır. Eserlerden yararlanma, öncelikle kütüphane arşivindeki mikrofilm, CD/DVD/ fotoğraf yoluyla sağlanır. Kütüphanede kopyası olmayan eserler, özel okuma salonunda ve görevliler gözetiminde hizmete sunulur. Fiziksel zarar görebilecek yazma ve eski harfli basma eserlerin, kullanıcıya CD/DVD/mikrofilm/fotoğrafları verilir. Onarıma alınmış ve onarıma alınmak üzere listelenmiş yazma ve eski harfli basma eserlerin de CD/DVD/mikrofilm/ fotoğraflarından yararlandırılır. Yazma ve eski harfli basma eserler ödünç verilemez ve kullanıcı tarafından hiçbir koşulda kütüphane dışına çıkarılamaz. Kullanıcıya, üzerinde kamera bulunmayan diz üstü bilgisayar kullandırılabilir. Kullanıcının, eserden yararlanılan özel okuma odalarına, çanta, palto, fotoğraf makinesi ve kamera ile girmesine izin verilmez. Yabancı uyruklu kişilerin kütüphaneden yararlanmasına ilişkin işlemler, Türkiye'de İlmi Araştırma, İnceleme Yapmak ve Film Çekmek İsteyen Yabancılar veya Yabancılar Adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basın-Yayın Mensuplarının Tabi Olacakları Esaslar'ı belirleyen 4/4/1988 tarihli ve 88/12839 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca yürütülür. Yabancı araştırmacılar ve yabancılar adına müracaat edenler, müracaatlarını, doğrudan çalışmanın yapılacağı mahaldeki birime veya bu birimin bağlı olduğu idareye bizzat veya posta (faks/e-mail v.b.) yoluyla yapabilirler. Müracaatlarda, araştırma-inceleme konusu, süresi ve araştırma yeri ile müracaat sahibi hakkında bilgi verilmelidir. Müracaatlar en geç beş gün içinde sonuçlandırılır. Müracaatın yapıldığı birim ya da birimin bağlı olduğu idare tarafından uygun görüldüğü takdirde, çalışmalarına izin verilir. Kütüphane, izin verilen ve kütüphanede çalışma yapan yabancı uyruklu araştırmacıların adı, uyruğu, çalışma konusu ve süreleri ile ilgili bilgileri, aylık olarak Genel Müdürlüğe bildirir. İzin alarak araştırma ve inceleme yapan yabancılar ve yabancılar adına çalışanlar, hazırladıkları ilmi rapor ve yayınladıkları eserin bir örneğini izin aldıkları makama verirler. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanların kütüphanelerden doğrudan yararlanmalarında, kimlik bilgilerini ibraz etmeleri yeterlidir." Yürürlük MADDE 7 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 8 - Bu yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.
Amaç Madde 1- Bu Esaslar'ın amacı, Türkiye'de ilmi araştırma, inceleme, arkeolojik kazı ve benzer çalışmalar yapmak ve film çekmek isteyen yabancı gerçek ve tüzel kişiler veya bunlar adına faaliyet gösteren T.C. uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin çalışmalarına müsaade edilmesi ile ilgili esas ve usulleri tesbit ve yabancı basın-yayın mensuplarının bu konulardaki faaliyetlerinin düzenlenmesidir. Kapsam Madde 2- a) Bu Esaslar, Türkiye'de; karada havada, denizde, deniz altında akarsu ve Göllerde, arkeolojik, tarihi, jeolojik, sosyolojik ve tabiata ait konularda yapılmak istenen inceleme, ilmi araştırma ve Arkeolojik kazıları,bu konularda ses bandı, video ve film çekimlerini kapsar. Bu tür faaliyetler için önceden izin alınması gerekir ve kendisine izin verilenlere, ayrıca bir mihmandar tahsis olunur. b. (a) fıkrasında belirtilen ilmi araştırma, inceleme ile arkeolojik kazılar dışındaki her türlü konuda, kamuya açık yerlerde yabancı gazeteciler ile radyo ve TV muhabirlerinin haber ve bilgi toplamaları, olay ve faaliyetleri izlemeleri, tanıtma ve mülakat yapmaları, fotoğraf çekmeleri, ses bandı, video ve film almaları serbesttir. Bu konularda yabancı basın-yayın mensuplarına yardımcı olmak üzere sürekli ve geçici basın merkezleri kurulması dahil, gereken ve mümkün olan kolaylıklar sağlanır. Bu amaçla Türkiye'ye gelen ve geçerli basın kartı bulunan basın-yayın organları temsilcilerinin çalışmalarında uygulanacak esaslar, Dışişleri Bakanlığı ile Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından müştereken düzenlenir. (Ek: RG 10/11/2003-25285) (a) fıkrasında belirtilen konular dışındaki tanıtım amaçlı ses bandı, video kayıt ve belgesel film çekimleri ile ticari film çekim müracaatları hakkında Sinema Video ve Müzik Eserleri Yapımcıları ile Film Çekmek İsteyen Yabancılar ve Yabancılarla Yapılacak Ortak Yapımlar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
İzin Madde 3- İzin almak için yapılacak müracaatlar, söz konusu araştırma, inceleme veya çekilecek film, çalışma süre ve yerleri ile müracaat sahibi hakkında gerekli bilgileri ihtiva eder. Müracaat sahibinin yapacağı araştırma ve inceleme konusunda eseri olup olmadığı, izin verilmesi sırasında göz önünde tutulur. (Değişik/Ek: RG 10/11/2003-25285) Arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarına ilişkin müracaatlar; yurt içinde kendi büyükelçiliği vasıtasıyla Dışişleri Bakanlığına, yurt dışında ise Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapılır. Dışişleri Bakanlığı yapılan müracaatı değerlendirir, konunun özelliğine göre ilgili bakanlık ve kuruluşların da görüşlerini alır ve sonucunu ilgiliye bildirir. Arkeolojik kazılar ve yüzey araştırmaları dışındaki müracaatlar, doğrudan araştırma, inceleme, çekim ve benzeri çalışmanın yapılacağı mahaldeki birime veya bu birimin bağlı olduğu idareye bizzat veya posta (fax, e-mail v.b.) yoluyla yapılabilir. Müracaatlar en geç beş gün içinde sonuçlandırılır. Müracaatlar ve sonuçları hakkında ilgili diğer makamlara bilgi verilir.
Deniz Araştırmaları Madde 4- Denizlerde yapılacak su üstü ve su altı araştırmalarına, bu konuda katıldığımız milletlerarası anlaşmalar ile ilgili mevzuatımız hükümleri çerçevesinde izin verilebilir.
İzin Verilmeme ve İptal Madde 5- Milli Güvenlik ve Milli menfaatlerimize zararlı mahiyette olabilecek inceleme ve araştırma ve film çekimlerine izin verilmez. Çalışma izni dışında faaliyet gösterenler veya faaliyetleri zararlı görülenlerin izinleri iptal edilir.
İlgili Mevzuat Hükümlerinin Uygulanması Madde 6- Askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri, Devlet arşivleri, kütüphaneler ve müzelerde yapılan inceleme ve araştırmalarda, arkeolojik araştırma ve kazılarda; müracaat sahibi özel olarak verilmiş iznin kapsamı dışında kalan hususlarda, o yerin kendi ilgili mevzuatı uygulanır.
Araştırma ve İnceleme Sonrası İşlem Madde 7- (Değişik: RG 10/11/2003-25285) İzin alarak araştırma ve inceleme yapanlar, hazırladıkları ilmi rapor ve yayınladıkları eserin bir örneğini, izni aldıkları makama verirler.
Atıf Madde 8- Sair mevzuatla 14/1/1983 tarihli ve 83/5963 sayılı Kararnameye yapılan atıflar, bu Kararnameye yapılmış sayılır.
Yürürlük Madde 9- Bu Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme Madde 10- Bu Esaslar'ı Dışişleri Bakanlığı yürütür.
Madde 1 — 4/4/1988 tarihli ve 88/12839 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türkiye'de İlmi Araştırma,İnceleme Yapmak ve Film Çekmek İsteyen Yabancılar veya Yabancılar Adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basın-Yayın Mensuplarının Tabi Olacakları Esaslar'ın 2 nci maddesinin (b) fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir. “(a) fıkrasında belirtilen konular dışındaki tanıtım amaçlı ses bandı, video kayıt ve belgesel film çekimleri ile ticari film çekim müracaatları hakkında Sinema Video ve Müzik Eserleri Yapımcıları ile Film Çekmek İsteyen Yabancılar ve Yabancılarla Yapılacak Ortak Yapımlar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır." Madde 2 — Aynı Esaslar'ın 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “Arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarına ilişkin müracaatlar; yurt içinde kendi büyükelçiliği vasıtasıyla Dışişleri Bakanlığına, yurt dışında ise Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapılır. Dışişleri Bakanlığı yapılan müracaatı değerlendirir, konunun özelliğine göre ilgili bakanlık ve kuruluşların da görüşlerini alır ve sonucunu ilgiliye bildirir." “Arkeolojik kazılar ve yüzey araştırmaları dışındaki müracaatlar, doğrudan araştırma, inceleme, çekim ve benzeri çalışmanın yapılacağı mahaldeki birime veya bu birimin bağlı olduğu idareye bizzat veya posta (fax, e-mail v.b.) yoluyla yapılabilir. Müracaatlar en geç beş gün içinde sonuçlandırılır. Müracaatlar ve sonuçları hakkında ilgili diğer makamlara bilgi verilir." Madde 3 —Aynı Esaslar'ın 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Madde 7 — İzin alarak araştırma ve inceleme yapanlar, hazırladıkları ilmi rapor ve yayınladıkları eserin bir örneğini, izni aldıkları makama verirler." Madde 4 —Bu Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Madde 5 —Bu Esasları Dışişleri Bakanlığı yürütür.
Amaç Madde 1-Bu Yönergenin amacı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'ne Bağlı Kütüphanelerde ilmi araştırma, inceleme yapmak ve film çekmek isteyen yabancılar veya yabancılar adına müracaat edenler ile yabancı basın yayın mensuplarının tabi olacakları esaslan belirlemektir. Kapsam Madde 2-Bu Yönerge, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'ne Bağlı Kütüphanelerde bulunan materyallerden yabancı uyruklu araştırmacıların yararlanmalarına ilişkin işlemleri kapsar. Hukuki Dayanak Madde 3-Bu Yönerge, lO/l1/2003 tarihli ve 25285 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Türkiye'de ilmi araştırma, inceleme yapmak ve film çekmek isteyen yabancılar veya yabancılar adına müracaat' edenler ile yabancı basın yayın mensuplarının tabi olacakları esaslarda değişiklik yapılmasına dair esasları belirleyen 6/10/2003 tarih ve 2003/6270 sayılı Bakanlar Kurulu Karan uyarınca hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu Yönergede geçen tanımlardan: a)Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını, b)Genel Müdürlük: Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'nü c)Kütüphane: Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'ne Bağlı Tüm Kütüphaneleri d)Kütüphane Materyali: Kütüphane koleksiyonunda bulunan, yazma ve nadir eserler, basma kitaplar, süreli yayınlar, CD, DVD, mikrofilm, fotoğraf, harita, plan, broşür ve benzeri materyalleri, ifade eder. Başvuru ve Değerlendirme Madde 5- Başvurular, çalışmanın yapılacağı kütüphane müdürlüklerine, çalışma yapmak isteyenler veya onlar adına başvuranlarca doğrudan veya posta, faks, elektronik posta yoluyla yapılır. Başvurular, (Ek-1) Başvuru ve Bilgi Formu eksiksiz ve tam olarak doldurulup gönderildiğinde yapılmış sayılır. Posta, faks, elektronik posta yoluyla yapılan başvurularda, başvurunun yapıldığı usulle ilgilisine (Ek-1) Başvuru ve Bilgi Formu iletilerek doldurulması sağlanır. Başvuruların yapılacağı kütüphaneler, (Ek-1) Başvuru ve Bilgi Formunun başvuranlara ulaştırılmasını sağlamak üzere gerekli alt yapıyı hazırlar. Yapılacak başvuru ile ilgili değerlendirmede: çalışmanın amaçlarının ülkemiz mevzuatına ve güvenliğine aykırılık taşıyıp taşımadığı, başvuru belirli eser veya eserlerin incelenmesine ilişkin ise. bunların başvuru sahibine verilemeyecek düzeyde yıpranmış olup olmadığı, eser veya eserlerin başka okuyucu tarafından kullanılıp kullanılmadığı, başvuru sahibinin çalışacağı konu hakkında eseri olup olmadığı, özellikle film çekimlerinde yüksek güçlü flaş takımları ile ışıkların kullanılmaması ve bu Yönergemin 6. maddesi, (a) bendinde belirtilen durumda ilgilinin ikamet tezkeresine sahip olup olmadığı hususları gözönüne alınır. 4/4/1988 tarihli ve 88/12839 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe giren, Türkiye'de İlmi Araştırma, İnceleme Yapmak ve Film Çekmek İsteyen Yabancılar veya Yabancılar Adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basın Yayın Mensuplarının Tabi Olacakları Esaslar'ın 2 inci maddesi, (a) fıkrasında belirtilen konular dışındaki tanıtım amaçlı ses bandı, video kayıt ve belgesel film çekimleri ile ticari film çekim müracaatları hakkında Sinema Video ve Müzik Eserleri Yapımcıları ile Film Çekmek İsteyen Yabancılar ve Yabancılarla Yapılacak Ortak Yapımlar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır. İzin Madde 6- Başvurular en geç 5 gün içinde Kütüphane Yönetimi'nce sonuçlandırılır. a) 8/1/2004 tarihli ve 25340 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 22/12/2003 tarihli ve 2003/6641 sayılı Bakanlar Kurulu karan uyarınca başvuru sahibinin vize muafiyet süresinin veya hamili olduğu vize etiketinde belirtilen sürenin yeterli olması kaydıyla çalışma süresi 90 günden uzun süreliyse ikamet tezkeresi alınması gerekir. b) Vize süreleri veya vize muafiyetiyle gelen başvuru sahipleri, Türkiye'de ikamet tezkeresi almadan çalışma yapabilecekleri 90 günlük süreyi doldurmalarına rağmen, çalışmalarına devam etmek istiyorlarsa veya başvuru sahiplerinin vize süreleri veya varsa vize muafiyetinin kendilerine sağlamış olduğu süre 90 günden daha az olup da, çalışmalarının bu süreden daha uzun süreyle devam etmesi söz konusu ise, başvuru sahiplerinin bu süreler bitmeden önce ikamet tezkeresi almak üzere emniyet makamlarına başvurmaları gerekmektedir. Kütüphane söz konusu başvurunun yapılıp yapılmadığını ve başvurunun sonucunu takip eder. İlgiliye başvurusu neticesinde Emniyet makamlarınca ikamet tezkeresi verildiği taktirde, buna ilişkin belgenin başvuru sahibince çalışmanın yapıldığı kütüphaneye ibraz edilmesi gerekir. Söz konusu belge ibraz edilmediği taktirde, kütüphane'ce ilgilinin çalışmaya devam etmesine izin verilmez. c)Kütüphane'ce başvuru sahibinin başvurusu uygun görüldüğü taktirde, izni veren kütüphanece verilen izin süresiyle birlikte yabancı başvuru sahibinin adı-soyadı, uyruğu, doğum tarihi ve ana-baba adı İl Emniyet Müdürlüğü Yabancılar Şubesi Müdürlüğü'ne gönderilir. d)Posta, faks, elektronik posta yoluyla başvuran ve başvurusu kabul edilenler kütüphaneye geldiklerinde, doldurmuş oldukları (Ek-1) Başvuru ve Bilgi Formu kendilerine imzalattırılır. (Ek-1) Başvuru ve Bilgi Formu imzalanmadan çalışmalara başlanamaz. - Başvurusu kabul edilenler tarafından, pasaport fotokopisi ile bu Yönergenin 6. -maddesi, (a) bendinde belirtilen durumda ikamet tezkeresi ve ekli (ek-2) Taahhütname doldurularak Kütüphane yönetimine teslim edilir. Bu Yönergenin 6. maddesi, (a) bendinde belirtilen durumda olan başvuru sahibinin ikamet tezkeresi yoksa çalışma izni iptal edilir. e) Genci Müdürlük, Emniyet Genel Müdürlüğü'nün konuya ilişkin olarak yayımlanan genelgelerini ilgili birimlere duyurur ve işlemlerin bu doğrultuda yürütülmesini sağlar. Çalışma Şartları Madde 7- İlgilinin Kütüphanede çalıştığı süreler içerisinde, pasaportu Kütüphane yönetimince alıkonulur. İlgililer, Kütüphanece verilen giriş kartını çalışma süresince görünür bir yerde taşırlar ve Kütüphane yönetimi tarafından belirlenen kurallara uyarlar. Kütüphanede bulunan yazma ve nadir basma eserlerden yararlanma, öncelikli olarak kütüphane arşivindeki CD, mikrofilm, fotoğraf kopyalan yoluyla sağlanır. Bu eserlerden fotokopi alınamaz. Kütüphanede kopyası olmayan eserlerden, özel okuma salonunda ve görevli gözetiminde yararlandırılır. Fiziki durumu incelemeye uygun olmayan ve onarıma alınmış eserler çalışmacıya verilmez. Bu eserlerin varsa, kopyalarından yararlandırılır. Verilen eserler için istek fişi düzenlenir. Eserler ilgiliye verilmeden önce görevli tarafından yaprak yaprak incelenerek, yaprak ve cilt kapaklarında kopma, yırtılma, eksiklik ve dağılma olup olmadığı kontrol edilir. Tezhip ve minyatür gibi özellikleri gözden geçirilir. Aynı kontroller, çalışmanın bitiminde, eser teslim alınırken de yapılır. Çalışmacının, özel okuma odalarında, çanta, palto, fotoğraf makinesi, cep telefonu, kamera vb. elektronik cihaz ile girmesine izin verilmez. Çalışmacıya üzerinde görüntü ve kayıt almaya yarayan donanım bulunmayan diz üstü bilgisayar kullandırılabilir. Başvuru sahibi tarafından çalışma sırasında, eserlerden mikrofilm, CD, DVD, fotoğraf kopya talep edilmesi durumunda, eserlerin fiziki durumu ve değerleri açısından Kütüphane yönetimi tarafından bir sakınca bulunmaması halinde, eserlerin kopyası başvuru sahibine verilir. Hangi eserlerden kopya verilemeyeceği Kütüphane tarafından belirlenerek ilgili personele duyurulur. Ücretlendirme Madde 8- Materyallerden kopya verilmesinde alınacak ücretler 16/10/1986 tarihli ve 19253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 86/11038 Karar sayılı “Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Eserlerden Faydalanma Usul ve Esasları Hakkında Tüzük"ün 4.maddesi doğrultusunda Kütüphane tarafından belirlenir. Belirlenen ücret, araştırmacı tarafından, Bakanlığımız adına açılmış ilgili banka hesabına yatırılır. Aynca, kopyalama işlemleri ile ilgili masraf tutan da araştırmacıdan tahsil edilir. Rapor Hazırlanması Madde 9- Kütüphane, çalışmacıların kütüphaneden yararlanması ile ilgili aylık rapor düzenler ve her ayın sonunda Genel Müdürlüğe gönderir. Raporda, ilgilinin adı, soyadı, uyruğu, çalışma süresi ve konusu; eserlerden kopya alınmışsa kopyası alman eserin adı, yaprak sayısı ve kopyanın mikrofilm, fotoğraf, CD ve benzeri kopya türlerinden hangisiyle verildiği belirtilir. Aynca, kopya ücret dekontunun bir örneği rapor ekinde gönderilir. Diğer Hususlar Madde 10- Çalışma yapanlar, çalışmalarının bitiminde hazırladıkları ilmi rapor, yayınladıkları eser veya filmin bir örneğini, yararlandıkları kütüphaneye verirler. Madde 11- Çalışmalar sırasında meydana gelen her türlü zarar ve ziyanın çalışmacıdan tazmin edilebilmesi.için.durum derhal bir tutanağa bağlanır. Zarar ve ziyan derhal tazmin edilemeyecekse Genel Müdürlüğe yasal yollara başvuru için hemen bilgi verilir. Madde 12- Bu Yönerge hükümlerine aykırı davrandığı tespit edilenlere izin verilmesi, başvuranın mazeretinin Kütüphane Müdürünce uygun bulunması halinde mümkündür. Madde 13- Bu Yönergede düzenlenmeyen konularda Bakanlık mevzuatı uygulanır. Yürürlük Madde 14- Bu Yönerge, Kültür ve Turizm Bakanı tarafından onaylandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer. Yürütme Madde 15- Bu Yönerge hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.
KÜTÜPHANELERDE YAZMA VE ESKİ BASMA ESERLERE İLİŞKİN ÇALIŞMA YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve Kapsam MADDE 1- (1) Bu yönergeden amaç, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı kütüphanelerde yazma ve eski basma eserlerle ilgili olarak yapılacak teknik çalışmaların, belirli kurallar çerçevesinde yürütülmesini sağlamaktır.
Dayanak MADDE 2- (1) Bu Yönerge, 9/4/2003 tarihli ve 25074 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanarak yürürlüğe giren Kültür ve Turizm Bakanlığı Yazma Eser Kütüphaneleri Çalışma, Yazma ve Eski basma eserlerden Yararlanma Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar MADDE 3- (1) Bu Yönergede yer alan;
- ?Bakanlık?, Kültür ve Turizm Bakanlığını,
- ?Genel Müdürlük? Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğünü,
- ?Kütüphane? yazma ve eski basma eser bulunan kütüphaneleri
ç) ?Yazma Eser? Elle yazılmış, sanatsal, tarihsel ve içerik değeri olan, kitap, gazete, dergi, mektup, ferman, berat, levha, hilye, hat ve benzeri eserleri d) ?Eski Basma Eser? 1/11/1928 tarihli ve 1353 sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği 3/11/1928 tarihinden önce basılmış eserleri, e)?Nadir Yazma Eser? ve ?Nadir Eski Basma Eser? Kültür ve Turizm Bakanlığı Yazma Eser Kütüphaneleri Çalışma, Yazma ve Eski Basma Eserlerden Yararlanma Yönetmeliği Ek-1 Nadir Yazma Eser Nitelikleri ve Ek-2 Nadir Basma Eser Niteliklerinde yer alan tanımları,
ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Kayıt İşlemleri
Demirbaş Defteri ve Taşınır Kayıt MADDE 4- (1) Yazma ve eski basma eserlere ilişkin bibliyografik bilgiler tespit edilerek, bu Yönergenin ekinde yer alan Ek-1 ?Yazma Eser Tespit Fişi? ve Ek-2 ?Eski Basma Eser Tespit Fişi? doldurulur.
(2) Bu tespit formları doğrultusunda, yazma ve eski basma eserler için ayrı ayrı olmak üzere iki adet demirbaş kayıt defteri düzenlenir. Kayıtlar ayrıca, Taşınır Mal Yönetmeliği doğrultusunda Mali Kaynaklar Sistemi aracılığıyla bilgisayar ortamına aktarılır.
(3) Demirbaş kayıt defterleri işlenmeye başlamadan önce defterlerin her sayfası numaralandırılır. Sayfa ortaları Kütüphane mührü ile mühürlenir. Defterin ilk sayfasına, kaç sayfa olduğu rakamla ve yazı ile yazılarak, kütüphanenin bağlı bulunduğu Müdürlükçe imzalanır ve mühürlenir. Demirbaş defterleri, düzgün, okunaklı bir şekilde yazılır. Defter dolduğu takdirde, ikinci deftere geçilir. Birinci defterin son demirbaş numarasını takip eden numara verilerek devam edilir. Bu defterin de birinci defterde olduğu gibi numaralanıp mühürlenmesi gerekir. Silinti ve düzeltme yapılamaz, ancak sınıflama numarası kurşun kalemle yazılır. (4) Demirbaş defteri, aşağıda belirtildiği şekilde doldurulur.
a) Kayıt Numarası: Numaralandırma, 1?den başlayarak art arda devam eder. Bir cilt, birden çok eseri (risaleyi) içeriyorsa, cildin içerisindeki her risale tek bir kayıt numarasının paydası olarak kaydedilir. Örnek: 382/1, 382/2, 382/3. Bazen asıl metnin dışında, sayfa kenarında şerh, haşiye şeklinde bir eser bulunabilir. Bu durumda, kitap çok risaleli eser gibi kaydedilir. Çerçeve içindeki ana metin 1.risale, sayfa kenarındaki risale 2.risale olarak kaydedilir. Bir eser, çok ciltli ise, her cilt, ayrı bir demirbaş numarası alır.
b) Kitap Adı: Kitap adı, yazarın, kitabında belirlediği veya bibliyografik kaynaklardan tespit edilen isimdir. Arap alfabesi ile yazılmış eserlerin isimleri, tespit fişine Arap alfabesi, İslam Ansiklopedisi transkripsiyonu ve Türkçe okunduğu gibi olmak üzere, üç şekilde yazılır. Türkçe okunuşu ile yazılırken, uzun okunan harflerde uzatma işaretleri kullanılır. Örnek: ?Riyâzu?s-sâlihîn?; ?Câmiu?s-sagîr?. Latin alfabesi ile yazılmış eser adları, yazıldıkları gibi; diğer alfabeler ile yazılmış eser adları ise, yazıldıkları dillerdeki okunuşları ile kaydedilirler. Eser adlarının demirbaş defterine işlenmesinde ise, Latin alfabesi ile yazılmış olanların yazıldıkları gibi, diğer alfabeler ile yazılanların Türkçe okundukları şekliyle kaydedilmesi esas alınır.
Farsça ve Osmanlı Türkçesi ile yazılmış kitaplarda, bağlantılar, ?ı?, ?i? eki ile yapılır. Örnek: ?Tarîh-i enbiyâ? ; ?Zebân-ı Farisî?; ?Hıred-nâme-i İskenderi?. Türkçe?de ?ve? bağlacının yerini tutan, ?v? harfi bağlantılı kitaplarında ?u? veya ?ü? şeklinde yazılır. Örnek: ?Hüsn ü Aşk?; ?Nur u Zulmet?. Kitap adı bulunamadığı takdirde, kitap üzerinde araştırma yapılarak uygun bir ad tespit edilir. Bu ad köşeli parantez içine alınır. c) Yazar Adı: Bir eseri meydana getiren, te?lif eden kişi yazardır. Bir eseri genişletip, açıklayan şarih, muhaşşi ile eseri tercüme eden mütercimler de yazar olarak değerlendirilir. Yazma eserlerde, yazar genellikle sadece şöhretini ya da lakabını verdiğinden, yazarın tam adı, bibliyografik kaynaklardan araştırılarak, hicri ve miladi olarak doğum-ölüm tarihleri ile birlikte kaydedilir. Yazarın tam adını oluşturan mevcut tanımlamalar, şöhreti, lakabı, öz adı, baba ve dede adları, nisbeti sıralamasıyla kaydedilir. Arap alfabesi kullanan milletlere mensup yazarların adları İslam Ansiklopedisi transkripsiyonu ile yazılır. Yazar adlarında bulunan ibn, ebu, bin kelimeleri şu şekilde yazılır: İbn Sina İbnu?l-Arabi İbn Malik Ebu Abdullah Ebu?l-Hasan Ahmed b. Süleyman Enes b. Malik Osmanlı Türkçesi ile eser yazanların ?Abd? ile başlayan ?al? ile birleştirilen isimleri okundukları şekilde ve birleşik olarak yazılır. Örnek: Abd al-Baki değil, ?Abdulbaki? ; Abd al-Rahman değil ?Abdurrahman?. Latin alfabesi kullanan yazarların adları yazıldıkları şekilde, uzakdoğu ve diğer coğrafyalara ait alfabeleri kullanan yazarların adları ise Türkçe okundukları şekliyle yazılırlar. ç) Dil: Eser, hangi dilde yazılmışsa dil sütununa kaydedilir. Arapça-Türkçe, Türkçe-Farsça sözlükler gibi çok dilli eserlerin de içerdiği diller burada verilir. d) Cilt Adedi ve Numarası: Bu başlıklarda, çok ciltli eserlerde, eserin toplam kaç ciltten oluştuğu ve kaçıncı cildi olduğu belirtilir. Eserin, diğer ciltlerinin hangi demirbaş numarasında kayıtlı olduğu ?Düşünceler? bölümünde belirtilir. Mükerrer eski basma eserlerin ise kaç adet olduğu sayısı kısmında belirtilir. e) Yazıldığı/ Basıldığı Yer, Tarih ve Basıldığı Matbaa adı: Yazma eserlerde, eserin yazıldığı (istinsah edildiği) şehir ve tarih belirtilir. Yazım tarihi, genellikle Hicri takvimle verildiğinden, Hicri ve Miladi olarak iki şekilde yazılır. Örnek: Kayseri, 857 H./ 1453 M. Eski basma eserlerde, basım yeri, basım tarihi ve matbaa adı yazılır. Eski basma eserlerde basım tarihi genellikle Rumi takvimle verildiğinden, Rumi ve Miladi olarak iki şekilde yazılır. Örnek : ?1234 R./1819 M.? f) Yazının Çeşidi ve Yazanın Adı: Yazma eserler, çoğunlukla, nesih, rik?a, talik yazı türleri ile yazılmışlardır. Sülüs, kûfî, divanî gibi hatlarla yazılmış olanları da mevcuttur. Yazan/müstensih/hattat, fikir sahibi olarak eseri meydana getiren yazar/müelliften ayrı olarak, eliyle yazan, çoğaltan kişidir. Müstensih adı, eserde belirtildiği gibi alınır. Belirlenen yazı çeşidi ve müstensih adı kaydedilir. Örnek: ?Talik, Mustafa Aşir? Bazen de müstensih/hattat, bizzat eserin müellifi olabilir. Bu durumda, bu bölüme ?müellif hattı? yazılır. g) Minyatür, Şekil, Plan, Harita vb.: Yazma kitaplarda bulunan minyatür, şekil, levha ve benzeri materyaller demirbaş defterine, bulunduğu sayfa belirtilerek kaydedilir. Örnek: ?12b ve 85a?da minyatür vardır? ; ?45b, 90b, 116a, 102b?de 4 çizim vardır? ğ) Tezhip: Bu sütuna tezhipli yaprakların numaraları yazılır. Tezhibin tarzı ve sanat değeri hakkında verilebilecek bilgiler bu bölüme yazılır. Tezhibin niteliği bilinemediği takdirde, ?tezhipli? yazılır. Bu konudaki bilgilerin deftere şu şekilde geçirilmesi gerekir: h) Boyut: Yazma kitaplarda yaprak boyutu ve yazı alanı boyutu olmak üzere iki ölçüm yapılır. Yaprak boyutu, kitabın herhangi bir yaprağının kenardan kenara önce boyu, sonra eni ölçülerek alınır.
Yazı alanı boyutu, yazıları cetvel içine alınmamış olan yazma kitaplarda başlıksız herhangi bir sayfanın yazı bulunan kısmının önce boyu, sonra eni ölçülür. Boy, ilk ve son satırlar arasındaki ölçüdür. En ise, herhangi bir satırın uzunluğudur. Bu ölçüler alınırken sayfa kenarlarına yazılan notlar, haşiyeler dikkate alınmaz.
Bir çok yazmada yazı cetvel içerisine alınmıştır. Metin cetvel içinde bulunduğu takdirde, yazı alanı boyutu dıştan dışa cetveller arası ölçü alınır:
Ölçüler mm. cinsinden kaydedilir. Önce yaprak ölçüsü sonra yazı ölçüsü deftere şu şekilde kaydedilir: 296x240 mm. 255x220 mm. Yazı ölçüleri birbirine eşit olmayan kitaplar için yazı ölçüsü alınmaz; bu sütuna ?başka başka?nın karşılığı olan ?bb.? Kısaltması yazılır. Örnek: 280x250 mm. bb.x bb. gibi. Eski basma kitapların ölçüsü, 1-25 cm olan kitaplarda küçük boy; 26-35 cm olan kitaplarda orta boy ve 35 cm?den büyük kitaplarda büyük boy olarak değerlendirilir ve kayıtta bunlar ?K?, ?O? , ve ?B? olarak gösterilir. ı) Yaprak veya Sayfa Sayısı: Yazma kitaplarda toplam sayfa sayısı yerine, toplam yaprak sayısı kaydedilir. Yazma eserlerde yaprak sayısı yazılmamış olduğundan, yapraklar sayılarak toplam sayı yazılır. Yaprağın ön yüzü ?a?, arka yüzü ?b? olarak nitelendirilir. Yaprak numarası, yumuşak kurşun kalemle yaprağın (a) yüzünün sağ üst köşesine, yaprak ucu ile 1cm. mesafe bırakılarak yazılır. Yaprak numarası, metin kısmına ya da kitaptaki herhangi bir şekil ya da tezhip unsuruna yazılamaz. Harfler, kitaba yazılmaz. Birden fazla risaleyi içeren eserlerde, yaprak sayısı, risalenin başladığı ve bittiği ?a? veya ?b? yüzü belirtilerek demirbaş defterine yazılır. Örnek: 29a-38b. Eski basma kitaplarda toplam sayfa sayısı kaydedilir. Bir cilt içerisinde birden fazla eser varsa ve her eserin sayfa numaraları bağımsız numaralandırılmışsa, kitaptaki bu numaralar kullanılır. Örneğin, bir eserin; 1, 2 ve 3. ciltleri tek cilt halinde ise ve birinci cilt 20, ikinci cilt 30 ve cilt 50 sayfa ise her cildin sayfa sayısı ayrı ayrı yazılır. i) Satır Sayısı: Satır sayısı kaydı, sadece yazma eserler içindir. Başlığı, serlevhası, tezhibi, bab ve faslı olmayan sayfalardan bir kaçının satırları sayılır. Ancak bazı yazma eserlerde, satır sayısı her sayfada aynı olmayabilir. İki değişik satır sayısı olan eserlerde ikisi de belirtilir. Örnek: 15-17. satır sayıları birbirini tutmayan eserlerde, ?başka başka?nın kısaltılması olan ?bb.? yazılır. j) Cildin Çeşidi: Yazma kitaplarda cildin meşin, karton, mukavva, kağıt materyallerinden hangisi ile yapıldığı, biliniyorsa tarzı (Selçuklu, klasik Osmanlı, barok vb.), süslemeleri, ciltte meydana gelen kayıp ve hasarlar yazılır. Örnek: ?Salbek şemseli kahverengi meşin?, ?Miklepli, sırtı siyah meşin, ebru kâğıt kaplı mukavva, şirazesi dağınık?, ?Klasik Osmanlı tarzında, köşebentli, salbek şemseli, miklebi kopuk, kahverengi meşin? k) Fiyatı: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yazma Eser Kütüphaneleri Çalışma, Yazma ve Eski Basma Eserlerden Yararlanma Yönetmeliği Ek-1 ve Ek-2?de tanımlanan nitelikler doğrultusunda yapılacak tespit sonucunda, adı geçen Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-3 Değer Tespit Formu doldurularak, eserin ?nadir yazma eser? ya da ?nadir basma eser? olup olmadığı bilgisi ile takdir edilen değerleri yazılır. l) Nereden ve Ne Şekilde Geldiği: Yazma ve eski basma eserler, kütüphaneye satın alma, bağış ya da başka bir kütüphaneden devir yoluyla sağlanabilir. Devir olarak sağlanan kitapların nereden devredildiği, bağış veya satın alınan kitapların kimden alındığı belirtilir. Ayrıca, vakıf kitapların hangi vakfın ya da şahsın adına vakfedildiği yazılır.. m) Geldiği Tarih: Devredilen kitapların devir, satın alınan kitapların satın alındığı; bağışlanan kitapların bağışlandığı tarih kaydedilir. n) Konu Numarası: ?Dewey Onlu Sınıflama? sistemi ve ?297 İslam Dini ve İslam İlimleri Sınıflama Cetveli ve Bağıntılı Dizini?ne göre konu numarası verilir. Bazı defterlerde bu bölüm, ?Tasnif No.? olarak verilmiştir. o) Eski Kayıt Numarası: Vakıf koleksiyonlarına ait eserlerin, varsa vakıf koleksiyonu fihristinde aldığı numara, eski kayıt numarası olarak verilir. Kütüphaneye, başka kütüphanelerden devir yoluyla gelen kitapların eski demirbaş numaraları; ayrıca, kütüphane demirbaş defterinin yenilenmesi halinde, eski demirbaş defteri numaraları mutlaka belirtilir. ö) Düşünceler: Eserin önemli ayırt edici özellikleri, restore edilip edilmediği, düşüm onay tarih ve sayısı gibi bilgiler ile demirbaş kitap kayıt defterinde sütunu bulunmayan ve gerekli görülen diğer bilgiler yazılır.
3. BÖLÜM Eserlerin Kataloglanması
Kataloglama ve Sınıflama İşlemleri MADDE 5- (1) Araştırmacıların aradıkları eser/eserlere kolay, hızlı ve doğru şekilde erişimini sağlamak üzere, yazma ve eski basma eserlere ait bibliyografik bilgilerin ?Anglo Amerikan Kataloglama Kuralları II? doğrultusunda elektronik ortamda katalogları oluşturulur. Eserlere sınıflama numarası verilmesinde ?Dewey Onlu Sınıflama Sistemi?nin 20. basımı kullanılır. Ancak, İslam dini konusundaki eserlerin sınıflamasında, ?297 İslam Dini ve İslam İlimleri Sınıflama Cetveli? kullanılır.
4.BÖLÜM Eserlerin Depoya Yerleştirilmesi
Kütüphane Kaşesinin Basılması ve Numaraların Cilde Yapıştırılması MADDE 6- (1) Yazma ve eski basma eserlerde kullanılacak kütüphane kaşesi mümkün olan en küçük ölçüde olmalı yeni harfli basma kitaplardan ayrı olarak, sadece metin başlangıcından önceki boş sayfaya, boş sayfa olmaması durumunda ilk sayfanın yazı ve süsleme olmayan bir bölümüne basılır. Son sayfanın yazı ve süsleme olmayan bir bölümüne de kütüphanenin mührü düzgün bir şekilde basılır. Yazılı ve tezhipli sayfaların kirletilmemesine özen gösterilmelidir.
(2) Demirbaş numarasını içeren etiketler, cilt sırtının alt kısmından 1 cm. boş bırakılarak yapıştırılır. Bu eserler için seçilecek etiketin kitaba zarar vermeyecek şekilde, asitsiz ve geri dönüşümlü maddelerden yapılmış olması sağlanır. Etiket yapışmayacak kadar ince kitaplarda, üst kapağın sağ üst köşesine yapıştırılır. Sanatlı ciltlere etiket yapıştırılmaz. Kütüphane kaşesindeki demirbaş numarası kullanılır.
Eserlerin Kitap Deposuna Yerleştirilmesi ve Saklanması MADDE 7- (1) Yazma ve eski basma eserler, diğer kitaplardan ayrı bir depoda muhafaza edilir. Yazma ve eski basma eserler, sayılarına bağlı olarak iki ayrı depoda saklanabileceği gibi, aynı depoda birbirinden ayrı olarak kayıt numaralarına göre raflara yerleştirilebilir.
(2) Depo ortam koşulları aşağıda belirtildiği şekilde oluşturulmalıdır: a) Deponun, binanın bodrum ve son katında bulundurulmaması tercih edilir. Ancak zorunlu haller, savaş, terörist saldırıları ve diğer tehlikeli durumlara karşı kapsamlı bir koruma gerçekleştirilmesi amacıyla, ortam şartlarının hassas cihazlarla sağlandığı, su ve zararlı madde girişinin kesin olarak engellenebildiği zemin altındaki katlarda oluşturulabilir b) Depolarda, ideal sıcaklığın 18ºC, bağıl nem oranının %40 olması; ışık şiddetinin 50 lux?ü aşmaması ideal bir ortamdır. Güneş ışığı ya da suni ışık, eserlerde tahribat meydana getirmektedir. Bu nedenle, pencereler, güneşin UV ışınlarını geçirmemesi için koyu renk perde veya UV ışınları emen filtreler ile kapatılır. Deponun ışıklandırmasında, ışık şiddetinin 50 lüx?den az olmasına dikkat edilir. Eserler, güneş ışığının ve diğer ışınların yıpratıcı etkisinden mümkün olduğunca korunur. Çatı, pencere ve kapılar izole edilerek, dış etkenlere karşı korunaklı hale getirilir. c) Yangın ve hırsızlığa karşı gerekli güvenlik önlemleri alınır. Kapı çelikten yapılmış, çift kilitli, şifreli, pencerelerin korunaklı olması sağlanır; yangın ve hırsızlık ihbar sistemi oluşturulur. ç) Kitap raflarının böcek üretmeyecek ahşap ya da zararsız boya ile boyanmış paslanmaz dayanıklı malzemeden olması gerekir. d) Kitaplar, depo alanının yeterince büyük olması durumunda iki ya da üç adet olmak üzere yatay şekilde üst üste; depo alanının müsait olmaması durumunda ise, raflara soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru, dikey olarak ve ne çok sık ne de çok aralıklı olmayacak şekilde demirbaş numarasına göre yerleştirilir. Raflar, taban ve tavan arasında 10-20cm mesafe bırakılarak kurulur. e) İklim kontrol sisteminin verimli çalışabilmesi için depo alanları atmosferik kirleticiler, toz ve biyolojik zararlıların içeri girişini engelleyecek şekilde yalıtılmalıdır. f) Deponun, özellikle rafların düzenli olarak kuru yöntemlerle temizlenmesi ve havalandırılması; kitapların belli aralıklarda, depo dışında tozdan arındırılmaları gerekir. g) Depo alanlarında elektrik tesisatı bulundurulmaması, aydınlatma seyyar ışık kaynakları ile sağlanması tercih edilir. Çok gerekli ise tamamen depo dışından beslenen ve kontrol edilen basit bir tesisat kurulmalıdır. ğ) Her kütüphanenin afet durumları için acil durum eylem planları hazırlamaları gerekir. h) Dijital materyalin bulunduğu alan manyetik etkilerden uzak olmalı ve bu materyaller de tıpkı yazma ve basma eserler gibi özel koruma koşulları altında saklanmalıdır.
5. BÖLÜM İstatistiksel Bilgilerin Oluşturulması
MADDE 8- (1) Yazma ve eski basma eserlerle ilgili olarak aşağıdaki istatistik formları doldurularak Genel Müdürlüğe iletilir. a) Halk Kütüphaneleri Yıllık İstatistik Formu b) Yazma ve Eski Basma Eserler İstatistik Formu c) Yazma ve Eski Basma Eserlerden Yararlanma Aylık İstatistik Formu Bunlardan Yazma ve Eski Basma Eserlerden Yararlanma Aylık İstatistik Formu, elektronik ortamda hazırlanarak, elektronik ortamda iletilir.
6. BÖLÜM Sayım İşlemleri
MADDE 9- (1)Yazma ve eski basma eserler, demirbaş defterleri ile birebir karşılaştırılarak her yıl bir kez sayılır. Sayım komisyonunda, eserleri okuyabilen en az bir uzman personelin yer alması sağlanır. Uzman personel bulunamaması halinde, Genel Müdürlük tarafından görevlendirme yapılır ya da koleksiyonun bulunduğu ilde diğer kamu kurumları ve üniversitelerde görev yapan uzman personelinin katılımı sağlanır. Kütüphanede restoratör/konservatör personelin bulunması halinde, komisyona bir restoratör/konservatör de katılır.
(2) Sayım, eserler ile demirbaş defterlerindeki eser adı, yazar adı, demirbaş numarası (taşınır kayıt numarası) bilgilerinin karşılaştırılması suretiyle yapılır. Yaprak/sayfa, cilt, tezhip, minyatür ve diğer fiziksel özelliklerin de demirbaş defteriyle uyuşup uyuşmadığı kontrol edilir. Örneğin, minyatür bulunduğuna ilişkin kaydı olan eserdeki minyatürün mevcut olup olmadığı kontrol edilir.
(3) Komisyon üyesi olan restoratör/konservatör tarafından, eserlerin yıpranmışlık düzeyi, niteliği ve acil müdahale gerektiren eserler olup olmadığı hakkında ön bilgiler oluşturularak, rapor haline getirilir.
7. BÖLÜM Yazma ve Eski Basma Eserlerin Hizmete Sunulması
Eserlerin Hizmete Sunulması MADDE 10- (1) Araştırmacıların aradıkları bilgiye kolay, hızlı ve doğru şekilde erişimi esastır. (2) Eserlerden yararlanma, kütüphane arşivindeki mikrofilm, dijital ve diğer formlardaki kopyalar üzerinden sağlanır. Ancak, ilgilinin talebi üzerine, eserin aslının görülmesini gerektiren bilimsel ve sanatsal bazı çalışmalarda eserin aslı, Kütüphane Müdürünün izniyle, özel okuma salonunda ve görevliler gözetiminde hizmete sunulur. (3) Eserlerden, özel okuma salonunda ve mutlaka görevliler gözetiminde faydalandırılır. Araştırmacı tarafından talep edilen ve depodan çıkan her eser için, bu Yönergenin eklerinde yer alan Ek-3 ?Eser İsteme Fişi? düzenlenir. Eser İsteme Fişinin bir kopyası, eser depodaki yerine konuncaya kadar depo görevlisi tarafından saklanır ve eserin depoya dönüşünden sonra imha edilir. İkinci kopya, eseri araştırmacı için teslim alan personel tarafından saklanarak dosyalanır.
(4) Araştırmacıya, incelemesi için bir defada ancak bir eser verilir. Ancak karşılaştırma amaçlı çalışmalarda iki eserden aynı anda yararlanmalarına izin verilebilir. Eser, araştırmacıya teslim edilmeden önce, yaprak ve cilt kapaklarında kopma, yırtılma, eksiklik ve dağılma olup olmadığına bakılır. Tezhip, minyatür gibi özellikleri de gözden geçirilir. Aynı kontroller, eser araştırmacı tarafından geri verildiğinde de yapılır.
(5) Araştırmacının doğrudan eser üzerinde yapacağı incelemelerdeki tüm aşamalar, kütüphane personeli gözetiminde gerçekleştirilir. İnceleme sırasında esere verilebilecek zararı engellemek üzere, kitap kapaklarının tam olarak açılması kitap desteği yardımıyla engellenir. Kitap desteği yerine, eserden tam olarak açılmadan yararlanmayı kolaylaştıracak rahle ve benzeri malzemeler kullanılabilir. Gözetim görevini yapan kütüphane personeli tarafından, Araştırmacının eser üzerine kol veya dirsekle dayanmaması, eserin herhangi bir yerine yazı yazmaması, kurşun kalem dışında kalem kullanmaması, satırları parmakla takip etmemesi, sayfaları parmak ıslatılarak çevirmemesi, eser üzerine herhangi bir şey koymaması sağlanır. Bunun için, önceden araştırmacılara gerekli uyarılarda bulunulur.
(6) Restorasyon biriminde işlem görmekte olan eserler, işlemleri bitene kadar araştırmacılara verilmez. Araştırmacı, üzerinde kamera olmaması koşuluyla, dizüstü bilgisayar kullanabilir. Kitap inceleme esnasında, çanta, palto, fotoğraf makinesi ve kamera bulundurulamaz.
(7) Yabancı uyrukluların Türkiye?de kalış sürelerinin, vize sürelerinin veya vize muafiyetlerinin sağladığı 90 günlük süreyi aşması halinde, bu süre dolmadan önce ikamet tezkeresi almak üzere Emniyet makamlarına başvurmaları ve ilgili makamlardan ikamet tezkerelerini almaları zorunlu olduğundan, kütüphanelerden yararlanmak üzere başvuran yabancı uyruklu araştırmacıların pasaport ve ikamet tezkereleri ilgili Kütüphane Müdürlüklerince kontrol edilir. Türkiye?de kalışlarına ilişkin yasal sürelerin dolmuş olması ve ikamet tezkeresinin de alınmamış olması durumunda, kütüphanelerden yararlanmalarına izin verilmez. Yabancı uyruklu araştırmacılar, kütüphanelerde yapacakları çalışmaların başlangıcında yasal süreyi aşmaları halinde ikamet tezkerelerini almaları gerektiği konusunda uyarılır.
(8) Eserlerden kopya almak suretiyle yararlanmak isteyen Türk vatandaşları ve yabancılar, doğrudan eserlerin bulunduğu Kütüphane Müdürlüklerine ya da Genel Müdürlüğe, şahsen, posta ve e-posta yoluyla başvuruda bulunabilirler. Başvurular, 5 gün içerisinde değerlendirilerek, sonuçları talep sahiplerine bildirilir.
(9) Eserlerden yararlanılarak meydana getirilen makale, kitap, tez, rapor vb. ürünlerin bir örneğinin yararlanılan kütüphaneye verilmesi sağlanır.
8.BÖLÜM Yazma ve Eski Basma Eserlerin Konservasyon ve Restorasyonu
Genel İlkeler MADDE 11- (1)Yıpranmış eserlerin konservasyon ve restorasyonları, restorasyon merkezi bulunan kütüphanelerdeki uzmanlar tarafından modern tekniklerle gerçekleştirilir.
(2) Bu işlemlerde, hasar durumu fazla olan, acil olarak müdahale edilmediği takdirde kayıplar meydana gelebilecek eserler ile nadir yazma eserlere öncelik verilir.
İnceleme ve Hazırlık Çalışmaları MADDE 12- (1) Hazırlık ve inceleme çalışmaları aşağıdaki adımlarla gerçekleştirilir: a) Eserler depo içerisinde konservatör/restoratör tarafından belirli aralıklarla ön kontrolden geçirilerek üzerinde koruma önlemleri uygulanacak olan eserler seçilir ve restore edilir. b) Bakıma alınacak eserin mikrofilm/CD/fotoğraf kopyasının çekilip çekilmediği kontrol edilerek, bir kopyasının alınarak arşivlenmesi sağlanır. c) Eser, restoratör/konservatör tarafından Eser Tespit Formunun kopyası ve bir tutanakla teslim alınır. İşlemlerin bitiminde de depo görevlisi tarafından tutanakla teslim alınarak depodaki yerine yerleştirilir. ç) Restorasyon işlemine alınan eserler, restorasyon birimine alındığı tarih bilgisi ile birlikte elektronik ortamda kayıt altına alınır. d) Sayfa numaraları verilmemişse, her yaprağın üst köşesine kurşun kalemle numara verilir. e) Eserin, biyolojik, kimyasal ve fiziksel yollardan hangisi ile tahrip olduğu tespit edilir. f) Eserde meydana gelen bozulma ve yıpranmalar incelenerek, aşağıda belirtilen konular belirlenir: 1) Kâğıdın, abadi, aharlı, parşömen, filigranlı, deri ve benzeri hangi türde olduğu, 2) Kâğıtta taşlaşma, yapışma olup olmadığı, 3) Sararma, kirlilik, mantarlaşma, kırık, yanma, böcek yeniği, oksitlenme ve diğer durumlardan hangilerinin tahribat yaptığı, 4) Kâğıdın asiditesi 5) Cildin hangi yüzyıla ait olduğu, türü, rengi ve şiraze yapısı, 6) Yazı türü, mürekkep cinsi ve rengi ile tezhipte kullanılan malzemelerin cinsi 7) Deformasyon, kopma, olup olmadığı.
(2) İnceleme sonuçları raporlaştırılarak kayıt altına alınır.
Restorasyon MADDE 13- (1) İnceleme sonuçlarını içeren rapor doğrultusunda, biyoloji, kimya ve diğer ilgili disiplin alanlarından uzmanlar tarafından, eserde meydana gelen bozulma ve yıpranmaların hangi yöntemlerle giderilebileceği belirlenir.
(2) Eserin orijinal halinin korunarak restore edilmesi esastır. Bu esas çerçevesinde aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınır: a) Restorasyon işleminde kullanılacak her türlü malzeme, aslına uygun, kaliteli, dayanıklı ve doğal olmalıdır. b) Kullanılacak malzemelerin esere zarar verecek maddeler içermemesi gerekir. c) Eserin, kâğıt, yazı, tezhip ve cilt özelliklerinin zedelenmemesi ve bozulmaması sağlanır. ç) Uygulanan işlemler geri dönülebilir olmalıdır.
(3) Restorasyonu tamamlanan eser, restorasyon ile ilgili hangi tür işlemlerin yapıldığı ve restorasyonun hangi tarihte tamamlandığı kaydedilerek, kütüphane deposundaki yerine konmak üzere, depo görevlisine tutanakla teslim edilir.
(4) Restorasyon birimlerinin koşulları ile depo ortamı koşulları arasında, sıcaklık, nem, hava sirkülâsyonu açısından büyük farklılık bulunmaması için gerekli önlemler alınır. Restorasyon işlemleri sürecinde eser için uygun koşullar oluşturulur.
Acil Durum Planı MADDE 14- (1) Kütüphanenin afet planı oluşturulur. Afet planında, a) Kütüphane personelin afet durumundaki görev tanımları, b) Eserlerin tahliye edilmesi durumunda uygulamaya konulacak ayrıntılı tahliye programı, c) Afet sonrası eserlerin önceki konumlarına kavuşturulmasına ilişkin program yer alacaktır.
(2) Afet durumunda, kütüphanede eserlere sığınak teşkil edebilecek, yer altında ya da kütüphane binasının herhangi bir bölümünde her türlü afet, savaş ve terörist saldırılara karşı korunaklı bölümlerin oluşturulmuş olması durumunda eserler tahliye edilmeyip bu bölümlere nakledilecektir. Bu bölümler, afet harici zamanlarda da, kütüphane işlevleri açısından bir sakınca bulunmaması halinde, eserlerin kalıcı olarak bulundurulacağı depolar olarak kullanılabilir.
(3) Nakil işlemleri için magnezyum ve kalsiyum karbonlu PH dereceleri ölçülmüş ve aside karşı dayanıklı kutular temin edilecektir.
(4) Afet planı doğrultusunda personele iki yılda bir olmak üzere eğitim verilir. Eğitimlerde tatbikat yapılır. Kütüphanenin tüm personeli, yangına karşı koruma sağlamak üzere temel cihazların kullanımı konusunda bilgilendirilir.
9.BÖLÜM Yönergede Bulunmayan Konular, Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat, Yürürlük ve Yürütme
Yönergede Bulunmayan Konular MADDE 15- (1) Bu Yönergede düzenlenmeyen konularda Bakanlık mevzuatı uygulanır.
Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat MADDE 16- (1) 24/03/1983 tarihinde yürürlüğe giren ve 2916 sayılı ?Teknik Çalışmalar Yönergesi?nin 4 üncü maddesinin b fıkrası ile 6 ıncı maddesinin a ve b fıkralarında yer alan yazma ve eski basma eserler ile ilgili hükümler, 8 inci maddesinin 1 inci ve 3 üncü fıkralarında bulunan yazma ve eski basma eserler ile ilgili hükümler yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük MADDE 17- (1) Bu Yönerge onay tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Yürütme MADDE 18- (1) Bu Yönergenin hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.
GENEL BİLGİLER
|
Kütüphane Adı:
|
Koleksiyon Adı:
|
Kütüphanenin Bulunduğu İl:
|
İlçe:
|
Kitabın Adı:
|
Demirbaş/Taşınır No:
|
Yazar Adı, Doğum ve Ölüm Tarihi:
|
Yazıldığı (istinsah)Tarih:
|
Müstensih (Hattat) Adı:
|
Yazıldığı Yer:
|
ÖZELLİKLER
|
Dili:
|
Yazı Türü:
|
Kağıt Türü:
|
Kağıt Boyutu:
|
Yazı Alanı Boyutu:
|
Cilt No:
|
Satır Sayısı:
|
Yaprak Sayısı:
|
Konu No:
|
Konu Başlığı:
|
Cilt Özellikleri:
|
Tezhip Özellikleri:
|
Minyatür, Şekil, Resim, Plan, Harita Bilgisi ve Diğer Fiziksel Özellikler: (Hangi yapraklarda kaç adet bulunduğu belirtilecektir)
|
Kitabın Değeri:
|
KAYIT BİLGİLERİ
|
Geldiği Tarih:
|
Eski Kayıt No:
|
Sağlanma Şekli
|
Satın Alma ?
|
Bağış?
|
Devir ?
|
GENEL BİLGİ VE DÜŞÜNCELER
|
Ek-1 YAZMA ESER TESPİT FİŞİ
Hazırlayanın Adı, Soyadı: İmzası:
Ek-2 ESKİ BASMA ESER TESPİT FİŞİ
GENEL BİLGİLER |
Kütüphane Adı:
|
Koleksiyon Adı:
|
Kütüphanenin Bulunduğu İl:
|
İlçe:
|
Kitap/Süreli Yayın Adı:
|
Demirbaş /Taşınır No:
|
Yazar Adı, Doğum ve Ölüm Tarihi:
|
Baskı Tarihi, Yeri, Adedi ve Sayısı:*
|
ÖZELLİKLER
|
Dili:
|
Baskı Türü:
|
Ölçü:
|
Sayfa Sayısı:
|
Tasnif No:
|
Cildi:
|
Konu Başlığı:
|
Kitabın Değeri:
|
Şekil, Resim, Plan, Harita Bilgisi ve Diğer Fiziksel Özellikler: (Hangi sayfalarda kaç adet bulunduğu belirtilecektir)
|
KAYIT BİLGİLERİ
|
Geldiği Tarih:
|
Eski Kayıt No:
|
Sağlanma Şekli
|
Satın Alma: ?
|
Bağış:?
|
Devir: ?
|
GENEL BİLGİ VE DÜŞÜNCELER
|
* Aynı basım ve basım yeri bilgisine sahip olan kitaplar (mükerrer) için kaç adet olduğu; süreli yayınlar için, süreli yayının sayısı verilecektir.
Hazırlayanın Adı, Soyadı: İmzası:
Ek 3-
?????????????????...KÜTÜPHANESİ ESER İSTEME FİŞİ |
Koleksiyon adı
|
|
Demirbaş/taşınır no
|
|
Eser adı
|
|
Yazar adı
|
|
Araştırmacının
|
Adı- Soyadı:
|
İmzası:
|
Depo Personelinin
|
Adı-Soyadı:
|
İmzası
|
Eseri Teslim Alan Personelin
|
Adı Soyadı:
|
İmzası:
|
Tarih
|
|
|